Tien veelvoorkomende mythes over vertaalkwaliteit

De wereld van vertalen kan een verwarrende plek zijn, vooral als u degene bent die namens uw bedrijf inkoopt. Veel kopers van vertaal- en lokalisatiediensten voelen zich net zo als wanneer u uw auto naar de monteur brengt. Hoe weet je echt wat er onder de motorkap gebeurt? Immers, als u de taal waarin u iets laat vertalen niet spreekt, hoe kunt u dan de vertaalkwaliteit meten en uw leveranciers verantwoordelijk houden?

Als gevolg van dit fenomeen nemen veel vertaalconsumenten hun toevlucht tot tactieken die voor hen misschien logisch lijken, maar die het garanderen van de beste kwaliteit juist in de weg kunnen staan. Hier zijn tien wijdverbreide misvattingen met betrekking tot vertaling die eigenlijk meer kwaad dan goed kunnen doen:

• Mythe #1: Groter is altijd beter. Soms denken mensen dat het kopen van een vertaling bij een groot bureau hen een betere kwaliteit van dienstverlening oplevert. Immers, als een vertaalbureau duizenden vertalers heeft en honderden talen verwerkt, moet dit een teken van kwaliteit zijn, toch? Niet noodzakelijk. Generalisten zijn niet altijd beter dan specialisten. Als u op zoek bent naar vertaling voor slechts één taal of in een gespecialiseerde branche, kunt u misschien beter samenwerken met een klein bureau of een professionele freelance vertaler. Grote bureaus hebben hun rol – meestal bij het ondersteunen van grote klanten die honderdduizenden dollars uitgeven aan vertalingen. Net zoals een minibusje misschien niet de ideale auto is voor een alleenstaande zonder kinderen, zijn grote aanbieders zeker niet de beste oplossing voor elk type project.

- Mythe #2: Ik heb alleen een vertaler nodig. Zelfs de beste schrijvers vertrouwen op redacteurs, proeflezers en anderen om hun werk van de pagina te laten springen. Ook bij een professioneel vertaalproces zijn vaak verschillende partijen betrokken. U hebt niet alleen een professional nodig om inhoud te vertalen, maar net als bij eentalige schrijftaken moet er meestal ook een redacteur zijn die de inhoud kan nakijken. Misschien hebt u zelfs een aparte proeflezer nodig en iemand die zorgt voor de juiste opmaak. Rechtstreeks werken met freelance vertalers is een goede strategie voor bepaalde soorten projecten, en veel freelancers kunnen recensenten aanbevelen om ervoor te zorgen dat een tweede set ogen hun werk controleert. Als projecten echter complexer zijn - met meerdere talen, inhoudstypen of bestandsformaten - is een bureau vaak een betere oplossing.

- Mythe #3: Meer vertalers leidt tot betere kwaliteit. Na verloop van tijd raken vertalers zeer vertrouwd met de schrijfstijl, toon en boodschap van hun klanten. Zie ze als chauffeurs die steeds meer vertrouwd raken met dezelfde route, en deze daarom vaardiger en sneller kunnen rijden. Vertalers zijn niet uitwisselbaar. Over het algemeen, als dezelfde vertaler - of dezelfde kleine groep vertalers - niet herhaaldelijk voor projecten wordt gebruikt, begint de consistentie af te nemen en klinken de vertalingen alsof ze verschillende stemmen en stijlen hebben. Als u terugkerende projecten hebt, wilt u er zeker van zijn dat u met een toegewijd team van mensen werkt die zeer vertrouwd raken met uw broncontent, of u nu met individuele vertalers werkt of met een vertaalbureau dat hen namens u toewijst.

• Mythe #4: Door de ene aanbieder tegen de andere op te zetten, blijft de kwaliteit onder controle. Veel kopers van vertalingen denken dat ze slim zijn door één bureau te betalen om hun inhoud te vertalen en een apart bureau te betalen om hun werk op fouten te controleren. Er zijn verschillende redenen waarom deze aanpak een recept voor mislukking is. Ten eerste wordt de focus van de beoordelende partij 'foutdetectie'. Om te bewijzen dat ze goed werk leveren, zullen ze vaak zoveel mogelijk "fouten" markeren als ze kunnen vinden, zelfs als veel van de veranderingen die ze voorstellen in feite de voorkeur hebben. Sommige aanbieders hopen misschien dat als ze genoeg fouten ontdekken, ze worden beloond met het vertaalwerk, dat over het algemeen beter wordt betaald dan het kwaliteitscontrolewerk. Ten tweede besteedt de klant uiteindelijk veel tijd aan het bemiddelen tussen de twee partijen, en veel "fouten" komen neer op de mening van de ene persoon versus die van de andere. Ten derde wordt de hele focus van het proces strijdlustig in plaats van collaboratief van aard.

• Mythe #5: Het krijgen van een "terugvertaling" zorgt voor kwaliteit. Vaak denken consumenten van vertalingen dat ze kwaliteit kunnen meten door een 'blinde test' te doen. Ze sturen een project naar één leverancier voor vertaling. Vervolgens sturen ze de voltooide vertaling naar een aparte leverancier en vragen hen om deze terug te vertalen naar de oorspronkelijke taal. Ten slotte vergelijken ze de twee versies om te zien hoe vergelijkbaar ze zijn. Hun veronderstelling is dat ze fouten kunnen opsporen door de versies te vergelijken. In werkelijkheid is dit proces gedoemd te mislukken. Waarom? Omdat fouten op elk moment in het proces kunnen worden geïntroduceerd. Als de aanbieder van de "terugvertaling" een fout maakt, zal er inderdaad een verschil zijn tussen de bron en de terugvertaalde versie, maar de klant zal niet in staat zijn om de bron van de fout te achterhalen. Net als bij bestuurders op de achterbank, zijn rugvertalingen over het algemeen vervelend om te vermijden.

• Mythe #6: Tweetalige medewerkers zullen me nuttige kwaliteitsfeedback geven. Veel inkopers van vertalingen denken dat ze een kortere weg hebben om kwaliteit te meten: vraag gewoon een tweetalige collega of werknemer om een kijkje te nemen. In werkelijkheid kan dit een beetje hetzelfde zijn als je oom, die in zijn vrije tijd aan auto's sleutelt, vragen om te controleren of je monteur je autoreparaties goed heeft uitgevoerd. Je oom weet net genoeg om gevaarlijk te zijn, maar zijn feedback is misschien niet altijd relevant of nuttig. Het is ook onwaarschijnlijk dat hij een expert is op elk gebied van autoreparatie. Evenzo zijn vertalers professionals, terwijl tweetaligen leken zijn. De enige manier waarop tweetalige medewerkers nuttige feedback kunnen geven over de vertaalkwaliteit, is als ze expliciete en gerichte begeleiding krijgen over waar ze op moeten letten. Als ze alleen wordt gevraagd: "Kun je dit lezen en me vertellen wat je ervan vindt?" zullen ze niet in staat zijn om feedback van veel waarde te geven.

• Mythe #7: Kwaliteitscontrole van vertalingen werkt goed. Voor de kwaliteit van de vertaling moet de focus niet liggen op kwaliteitscontrole (controleren op fouten), maar op kwaliteitsverbetering (vanaf het begin een betere vertaling produceren). Wilt u een auto van het terrein rijden en deze vervolgens een week later weer terugbrengen vanwege fabrieksfouten? Of wilt u liever vanaf het begin een geweldige auto hebben? Er zijn veel manieren om vanaf het begin een goede vertaling te garanderen, maar de belangrijkste daarvan zijn de vertalers en redacteuren de nodige middelen te geven, zodat ze zoveel mogelijk context kunnen begrijpen om het ware doel van de communicatie te ontdekken. Vertaalteams die gewapend zijn met woordenlijsten, stijlgidsen, ondersteunend materiaal en contextuele informatie kunnen een vertaling van veel hogere kwaliteit produceren dan degenen die alleen een tekst zonder achtergrond krijgen.

• Mythe #8: Mijn broninhoud heeft geen invloed op de kwaliteit. Een groot percentage van de "vertaalfouten" is eigenlijk te wijten aan brontekst die slecht geschreven of onduidelijk is. Beschouw vertaling als de "verfbeurt" - het kan maar zoveel doen om de krassen en gebreken van de auto eronder te verbergen. Wanneer een zin op meer dan één manier kan worden begrepen, moet de vertaler een weloverwogen gok doen over wat de oorspronkelijke auteur bedoelde. Meestal hebben vertalers niet eens de mogelijkheid om met de auteur van de brontekst te verduidelijken wat de bedoeling was achter een dubbelzinnige term. Ze vertrouwen op hun onderzoeksvaardigheden en professionele ervaring om te proberen de bedoelde betekenis te achterhalen, maar dit is niet wenselijk en kan uiteraard leiden tot een vertaling die niet voldoet – maar niet noodzakelijkerwijs vanwege een fout van de kant van de vertaler. Communicatie is tweerichtingsverkeer. Als de bronboodschap niet duidelijk is, is de vertaling dat vaak ook niet.

• Mythe #9: Technologie moet worden vermeden. Veel nieuwkomers in de vertaalwereld denken ten onrechte dat "vertaaltechnologie" verwijst naar door de computer gegenereerde vertalingen, zoals Google Translate. In feite gebruiken de meeste professionele vertalers softwaretools die een 'vertaalgeheugen' bevatten, een database met eerdere vertalingen. Net zoals automonteurs tegenwoordig hightech software gebruiken, gebruiken vertalers ook tools om consistentie te garanderen en hun werk te versnellen. Het vertaalgeheugen biedt nog een ander voordeel : het bespaart de koper meestal wat geld, omdat het betekent dat ze niet hoeven te betalen om steeds dezelfde zin of zin te vertalen. In elke tekst met veel herhaling zijn vertaaltools uiterst nuttig om kwaliteit en consistentie te waarborgen. Niet alleen dat, maar deze tools zijn ook wijdverbreid onder vertaalprofessionals en worden al tientallen jaren gebruikt.

• Mythe #10: Als je om een "vertaling" vraagt, krijg je van iedereen hetzelfde. Als u een bord ziet met de tekst "wasstraat", betekent dit dan dat u door een automatische wasstraat rijdt, zodat alleen de buitenkant van uw auto moet worden schoongemaakt? Is er een waslaag inbegrepen? Wordt het interieur gestofzuigd? Worden de stoelen schoongeveegd? Een "wasstraat" kan veel verschillende dingen omvatten, afhankelijk van wie het levert. Evenzo kan bij "vertaling" een verscheidenheid aan dingen al dan niet worden opgenomen. Sommige aanbieders nemen een professionele redacteur en proeflezer direct op in de prijs van de vertaling, terwijl andere dat niet doen. Sommige bedrijven zullen uw brondocument opnieuw formatteren als onderdeel van het standaardtarief, terwijl andere daar extra kosten voor in rekening brengen. De meeste providers brengen u meer kosten in rekening als uw project een snelle doorlooptijd heeft of gespecialiseerde inhoud bevat. En de tarieven variëren meestal van de ene taal tot de andere, en zelfs van de ene richting naar de andere (Frans naar Engels kan anders geprijsd zijn dan Engels naar Frans), zelfs bij dezelfde provider.

De conclusie? Net als het meten van de kwaliteit van iemands schrijven, is vertaalkwaliteit geen eenvoudig onderwerp. Vaak is het een zeer subjectieve. Wie is de "beste schrijver"? Het antwoord varieert, afhankelijk van het genre van schrijven en zelfs wie de lezer is. En wie is de "beste monteur"? Het is moeilijk voor een leek om dat te beoordelen, maar wat ze wel kunnen beoordelen, zijn andere prestatiestatistieken - hoe de auto rijdt, hoeveel ritten naar de monteur hij nodig heeft, hoe vaak hij kapot gaat, hoe snel ze de auto kunnen krijgen voor onderhoud en hoe ze als klant worden behandeld. Het is veel uitdagender voor de gemiddelde bestuurder om ingewikkelde technische en mechanische diagnostiek te begrijpen. Hetzelfde geldt voor vertalingen: om kwaliteit op een diepgaand niveau te begrijpen, is veel meer nodig dan alleen het beheersen van twee talen.

Sterker nog, voor niet-taalkundigen heeft de beste indicator van vertaalkwaliteit soms niets te maken met zaken als typefouten en spelfouten. Vanuit het perspectief van de koper heeft vertaalkwaliteit vaak meer te maken met het echte bewijs van een goede vertaling - de resultaten die het mogelijk maakt - in de vorm van een grotere naamsbekendheid, meer klanten, meer paginaweergaven, meer downloads en meer verkopen.

*Zoals te zien op Huffington Post